Dünya Kültüründe Portreler ve Feyyum Mumya Portreleri

Dünya Kültüründe Portreler ve Feyyum Mumya Portreleri

Tarihin en eski portresi bir kadına ait 

Bilim insanları, modern Çek Cumhuriyeti’nin topraklarında, 26 bin yıl öncesine ait bir kadın portresi buldu Mamut dişine oyulan kadın yüzünün, bulunan en eski insan portresi olduğu belirtildi
Çek Cumhuriyeti’nde gün yüzüne çıkarılan kadın portresi, ilk insanların sanat anlayışı hakkında modern bilime çok önemli bulgular sağlayacak Londra’daki British Museum tarafından gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan mamut dişinden portre, insan yüzüne ait en eski çalışma olarak kayıtlara geçti.

Mona Lisa

O kavak ağacı büyürken, kendinden bir parçanın, 509 yıl sonra üzerinde Dünyanın sayılı sanat eserlerinden biri ile Fransa’nın nadide bir sarayında binlerce kişi tarafından ziyaret edileceğini tahmin etmiyordur Ama eminim üstat Leonardo da Vinci ki saygı ile selamlıyoruz resmi yaparken hafif bir gülümseme ile yüzyıllar sonra bile insanların hala kafalarında yüzlerce soru ile onun dehasını konuşacaklarının farkındaydı… yada değildi… ne fark eder… Sonuç olarak en genel adı ile Mona Lisa, o günden bu yana dünyanın yaşlanmayan kadınlarının en gizemlisi değil mi?
Onunla karşılaşmadan önce tarihte, filmlerde, romanlarda ona atfedilmiş gizemler ve dedikoduların kafanızda yarattığı merak ile Louvre Müzesi’nin koridorlarındaki okları ilk onu görme dürtüsü ile koştururken çok da ne ile karşılaşacağınızı bilemiyorsunuz Etrafınızdaki yüzlerce fotoğraf makinesi sizinle beraber ona doğru ilerliyor Salonun kapısından içeri girdiğinizde orta duvarda çokta büyük olmayan 77cm’e 53′cm kavak bir pano üzerinde onunla göz göze geldiğinizde, işte o an tüyleriniz diken diken oluyor Kaşsız yumuşak bakışlar sizi yakalıyor; eşsiz bir teknik ve boya ile resmedilmiş bu kadın geçirdiği 509 yılı sanki ruhunuza zorla işlemeye çalışıyor
Diğer duvarlardaki o büyük kompozisyonlar devasa boyutlarına rağmen onun yarattığı hissi yaratmıyor Resimden çok mu anlıyorum hayır, bu tablodan etkilenmek için anlamamıza gerek var mı, bu sorunun cevabı da kesinlikle hayır Sanat evrenselse ve yapanın ruhundan bir parça taşıyorsa başka bir ruhun onu anlamak için sadece bakması yeterlidir diye düşünüyorum Sembol biliminin gelişmesi ile gizemi daha da artan tablo için birçok yorum yapılmıştır Ama bilimsel olarak en müspeti Kanada’da yapılan detaylı incelemedir Burada ortaya çıkan saçlarının tahmin edildiği gibi açık değil topuz şeklinde toplu olduğudur ki sırf bu yüzden kadıncağıza bir takım çevreler acaba hafif meşrep mi demiştir Yapılan incelemede ortaya çıkan başka ince detayda yeni doğum yapan kadınların o zamanda göğüs dekoltelerinde kullandığı ince bir tülden kullanıyor olduğudur Bu da bana göre kimliği hakkında yapılan son tahminin doğru olabileceğini gösteriyor
Adettendir kısaca yapılış hikâyesinden bahsedelim Floransa’da başlıyor bu nadide eserin yapımı hiçbir eserini tam bitirmediği söylenen Üstat da Vincinin bu eseri bitirdiği rivayet edilir ( 1503/1519) Modelin son bulgulara göre; Francesco del Giocondo adlı bir tüccarın eşi olduğu söylenmektedir Bayan Giocondo’nun ikinci çocuğunun doğumu anısına yapıldığı da başka bir faydalı bilgidir Tablo şimdi sergilendiği yere kadar birçok yolculuk yaptı Floransa’dan Fransa’daki Fontainebleau Sarayı’na daha sonrada Versay Sarayına taşındı Fransız İhtilalinin ardından Louvre Müzesi’ne geldiNapolyon bir süre Tuileries’de onu alıkoysada, Prusya savaşında Brest Arsenal’e gitse de belki çok sevdiğinden bayan Mona Lisa her seferinde Louvre Müzesi’ne geri dönmüştür
Çoğu kişi bu tablo için ifadesiz dese de bana öyle geliyor ki bu güzel bayan memnuniyetle bükülmüş dudakları arasındaki hafif gülümseme ile bize bakarken bir yandan da sadece bir resim diyerek bizim gerçekliğimizi ve kurguladıklarımızı küçümsüyor Yolunuzu hayatınızın bir dönemimde mutlaka buraya düşürünüz.

Dünya Kültüründe Portre

Portre, resim, fotoğraf, heykel ve benzeri sanat türlerinde bir kişinin yüzünün ve yüz ifadesinin betimlenmesi ile oluşturulan eserdir Bu eserlerin amacı, kişinin görünüşünü, kişiliğini ve ruh hâlini yansıtmaktır Bu sebeple fotoğrafçılıkta portreler enstantane olarak değil, belirli bir kompozisyon dahilinde kişinin poz vermesiyle çekilir Portrelerde genelde, betimlenen kişi ressama ya da fotoğrafçıya doğru bakar ve bu sayede kişinin izleyiciye en başarılı şekilde aktarılması sağlanır

Krallar ve imparatorlar gibi önemli kişilere ait olmayan en eski portrelerden bazıları, Feyyum mumya portreleridir Mısır'ın Feyyum bölgesindeki mezarlarda, mumyaların konulduğu tabutlara çizilen bu portreler, kuru iklim koşulları sayesinde bugüne ulaşmıştırBunlar, çeşitli freskler haricinde, bugüne ulaşmış olan tek Roma dönemi portre türüdür

Roma heykel sanatı dahilinde portreler, özellikle övücü olmayan gerçekçi betimlemeler yapılmaktaydı 4 yüzyıl civarında, kişilerin görünüşleri, idealize edilmiş biçimlerde betimlenmeye başladı Avrupa'da gerçekçi portre anlayışına dönüş, Orta Çağ'ın sonlarında, Burgonya ve Fransa'da gerçekleşti

Antik uygarlıklar arasında portreler üreten birkaç kültürden biri de Peru'daki Moche uygarlığıydı Bu eserlerde kişilerin anatomik özellikleri ayrıntılı biçimde ve kesin doğrulukta betimlenirdi Portreleri yapılan kişiler yönetici seçkin zümre, rahipler, savaşçılar ve ünlü sanatçılardı. Bu kişiler, hayatlarının çeşitli evrelerinde betimlenirdi Tanrıların portreleri de yapılırdı Bu eserlerde başlıklar, saç stilleri, takılar ve yüz makyajları gibi detaylara önem verilirdi.

Feyyum Mumya Portreleri

Feyyum mumya portreleri, Roma devrinde Mısır'da mumyaların üzerlerine yerleştirilen ahşap plakalara yapılmış gerçekçi portrelerdir. Genellikle milattan sonra 1. yüzyıldan 3. yüzyıl ortasına kadar süren devrede yapılmış oldukları kabul görür. Portreler
Antik Mısır'da köklü bir geçmişi olan mumya tabutu resim sanatını miras
almış ve dolayısıyla başta Kıpti ikonografisi olmak üzere post-klasik ve erken Orta Çağ dönemlerindeki Doğu Akdeniz sanatını etkilemiştir.

Yaklaşık 900 portre günümüze kadar kalabilmiştir. Bunun temel nedeni Mısır'ın sıcak ve kurak bir iklime sahip olmasıdır.